5. Sınıf Sosyal Bilgiler Birey ve Toplum

Veysel 5.sınıf öğrencisi olmasına rağmen bir süredir okula gelmemektedir. Taner öğretmen sebebini araştırır ve Veysel'in dayısının yanında işe başladığı için okula gelmediğini öğrenir.

Buna göre ailesi, Veysel'in sahip olduğu hangi hakkı ihlâl etmiştir?

Okulumuzda her yıl yapılan öğrenci temsilcisi seçimlerine katılıyoruz. Bu seçimlerde aday arkadaşlarımız, gerek yaptıkları konuşmalar gerekse hazırladıkları pankart ve broşürlerle yapacakları faaliyetler hakkında bize bilgiler veriyor. Biz de bu bilgilerden yararlanarak, kime oy vereceğimizi belirleyip seçimimizi yapıyoruz.

Bu faaliyetin, Sosyal Bilgiler dersinin amaçlarından olan hangi davranışı kazandırdığı söylenebilir ?

Cırcır böceği ile karınca şiddetli bir şekilde tartışıyorlarmış. Cırcır böceği bütün yazı saz çalarak şarkı söyleyerek eğlenerek geçirmiştir. Karınca ise tam tersine yazı yiyecek toplayarak, çalışarak geçirmiş; dişini tırnağına takmış durmuştur. Karakış bastırmış, kar her tarafı kaplamış. Cırcır böceği yiyeceksiz kalınca karıncanın kapısını çalmıştır. Karınca ise cırcır böceğine bütün yaz çaldın şimdi oynama zamanı diyerek kapıyı kapatmıştır.

Bu hikayeden yola çıkılarak cırcır böceğinin aşağıdaki kavramlardan hangisinde sıkıntı yaşadığı söylenebilir ?

“Çin’de başlayıp dünyanın birçok ülkesine yayılan Koronavirüs salgını, farklı mesleklerdeki insanları farklı şekilde etkilemiştir. Doktor Meral Hanım salgın yüzünden çalışma saatlerinin arttığını ve çocuklarına yeteri kadar vakit ayıramadığını söylerken, maske üreten bir fabrikanın sahibi olan Cemil Bey ise işlerinin açıldığını söylemiştir.”

Buna göre koronavirüs salgınının Meral Hanım ve Cemil Bey’i farklı şekilde etkilemesi aşağıdakilerden hangisine örnektir ?

“Şanlıurfa’nın Akçakale ilçesinde yaşayan mevsimlik tarım işçisi, 7 çocuklu Ahmet ve Hatice çiftinin altıncı çocukları olan Halime, bedensel engelli olarak doğdu. Bacakları tutmayan ve ellerini tam olarak kullanamayan çocuklarının iyileşmesi için mücadele eden aile, yetkililerin de desteğiyle kızlarının ameliyat olmasını sağladı. Geçirdiği operasyonlara rağmen şifa bulamayan kızları için fedakârlıktan vazgeçmeyen anne Hatice Hanım, titizlikle hazırladığı kızını sırtında taşıyarak her gün evlerine yaklaşık 700 metre mesafedeki okula bırakıyor. Fedakâr anne, öğretmenlerinin yakından ilgilendiği kızını okul çıkışında da aynı şekilde evine getiriyor.”

Verilen haber metninde çocukların;

1. Eğitim
2. Barınma
3. Beslenme

haklarından hangilerinin karşılanmasındaki zorluklardan bahsedilmektedir ?

Görev ve sorumluluklarımızı yerine getirirken içinde bulunduğumuz grup ve kurumlarda planlı olmalıyız. Bir işi sonuçlandırmak için planlı hareket etmeli neyin, ne zaman yapılacağını önceden düzenlemeliyiz. Ders çalışmak, yeteri kadar uyumak, okul zamanı okula gitmek bireyin yapması gereken işlerdir.

Oyun oynamak, genel ağa bağlanmak gezmek ise bireyin yapmak istediği işlere örnektir. Tüm bunları yaparken planlı hareket etmeli zamanımızı verimli kullanmalıyız. Birey zamanını planlarken günün büyük bir bölümünü sadece tek bir işi yaparak geçirmemelidir.

Buna göre aşağıdaki öğrencilerden hangisi planlı hareket ederek uygun davranış sergilemiştir ?

Rümeysa, 5 sınıfta okuyan bir öğrencidir.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi Rümeysa' nın sorumluluklarından biridir ?

Sedat 11 yaşındadır ve babası ona kâğıt mendil sattırmaktadır. Okula bu nedenle gidemeyen Sedat, soğuk havalarda çalıştırıldığı için zaman zaman üşüyüp hasta olmaktadır. Babası, onu hastaneye bile götürmemektedir.

Yukarıdaki paragrafa göre Sedat' ın,

1. Eğitim
2. Korunma
3. Katılım

haklarından hangilerinin ihlal edildiği söylenebilir ?

Bir olayın çok boyutluluğu incelenirken cevaplanması gereken sorular yukarıda verilmiştir.

Cemil Bey'in sağlık sorunlarından dolayı tayini İstanbul'a çıkmıştı. Oğlu Berke ve eşi ile yeni bir şehre uyum sağlama konusunda heyecanlıydılar. Berke annesine yeni arkadaşlar edinip edinmeyeceğini sorduğunda annesi “Bunun zamanla olacağını beklemesi gerektiğini” söyledi.

Bu metinde olayların çok boyutluluğu incelenirken yukarıda numaralandırılmış cevaplanması gereken sorulardan hangilerine değinilmiştir ?

Hasan bey ve oğlu Yamaç,televizyonda Galatasaray - Fenerbahçe futbol maçını izlediler. Evin annesi maça ilgi duymadığı için internetten dizi izledi.

Yukarıdaki paragrafa göre aşağıdakilerden hangisi vurgulanmıştır ?  

Dünya Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin bazı maddeleri şunlardır:

• 18 yaşına kadar her insan çocuk sayılır.
• Çocukları ilgilendiren her türlü konuda çocuğun yararı gözetilir.
• Çocuklar düşüncelerini özgürce açıklama hakkına sahiptir.
• Hiçbir çocuğun özel hayatına, bedenine keyfi olarak müdahalede bulunulamaz.

Bu maddelere göre Çocuk Hakları Sözleşmesi ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir ?

Selim, 5. sınıf öğrencisidir. Maddi durumları iyi olmadığı için babası Selim'i okuldan alıp oto tamircisinin yanında çalışması için sanayiye göndermiştir. Fakat dersleri iyi olan Selim okula gitmek istemektedir.

Buna göre Selim'in;

1. Çocuklar ihtiyaçlarına, ilgilerine ve yeteneklerine uygun kalitede bir eğitim görme hakkına sahiptir.
2. Çocuklar kendilerini ilgilendiren bütün konu ve sorunlarda düşüncelerini söyleme, karara katılma hakkına sahiptir.
3. Çocuklar savaşta ve sığınmacı durumlarda özel olarak korunma hakkına sahiptir.

haklarından hangileri ihlal edilmiştir ?

Muhammet ülkesinde yaşanan savaşta anne ve babasını kaybetmiş, yaşadığı ev tahrip olmuştur. Düzenli beslenemediği için sağlık sorunları da ortaya çıkmıştır. On yaşında olmasına rağmen okula devam edememektedir. Ülkesinde güvenli bir ortam olmadığı için arkadaşları ile birlikte sokağa çıkamamakta ve oyun oynayamamaktadır.

Paragrafa göre Muhammet’in,

1. Eğitim
2. Beslenme
3. Seyahat etme
4. Oyun oynama

haklarından hangilerinin kısıtlandığı söylenebilir ?

Ayşe haftasonu ailesiyle pikniğe giderken yol kenarlarına bırakılan çöplerin kokusunu aldı. Piknik alanına yaklaştıkça koku artıyordu ve çok rahatsız edici bir hal almıştı. Bu durum karşısında çok üzüldü. Aklına sosyal bilgiler dersinde öğretmeninin anlattıkları geldi. Belediyeye bu konu ile ilgili bir dilekçe yazdı.

Buna göre sosyal bilgiler dersinin Ayşe' ye katkısı aşağıdakilerden hangisidir ?

Zeynep; dağların arasında, suları çağlayarak akan, havası mis gibi yemyeşil bir köyde dedesi ve babaannesiyle yaşıyor, onlara hayvanların bakımında ve bahçe işlerinde yardım ediyordu. Maddi sıkıntılar nedeniyle okula başlayamamıştı. Köyleri en yakın okula 5 km uzaklıktaydı. Dedesi bu yıl da okula gidemeyeceğini söylediğinde Zeynep çok üzülmüştü.

Bu parçada aşağıdaki çocuk haklarının hangisinin ihlalinden söz edilmektedir ?

“ 5. Sınıf öğrencisi Melek okula giderken yerde bulduğu bir Türk bayrağını alıp, Sosyal Bilgiler defterine yapıştırmıştır.”

Yukarıda anlatılan olayda Melek'in bayrak konusundaki hassasiyeti, aşağıdaki kavramlardan hangisiyle ilgili farkındalık kazanmış olduğunu gösterir?

Özgürlük kavramının tanımı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

5/C sınıfında okuyan Sibel yaşadığı şehrin Akdeniz İklimi kuşağında olduğunu, mevsimlere göre yağış ve sıcaklık durumunu Sosyal Bilgiler dersinde öğrendi.

Buna göre Sosyal Bilgiler dersinin Sibel'e katkısı aşağıdakilerden hangisidir ?

“ 5. Sınıf öğrencisi Emel, televizyonu yakından izleyen kardeşini uyarmış ve gözlerinin bozulabileceğini söylemiştir.”

Emel'in bu davranışı Sosyal Bilgiler dersinin sağladığı kazanımlardan hangisine örnektir ?

Bir toplumun duygu, düşünce ve yaşayışını yansıtan maddi ve manevi değerlerin tümüne kültür denir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi kültürel değerlerden olamaz?